Neden kız çocuk odaklı tasarım?
Eğitim alanındaki tüm gelişmeler ve elde edilen kazanımlara rağmen, dünyada yaklaşık 130 milyon kız çocuğu okula gitmiyor.* Kız çocukların nitelikli eğitime erişimlerinin ve tamamlamalarının önünde yoksulluk, gittikçe artan okul masrafları, kültürel ve sosyal etkenler, çocuk yaşta, erken ve zorla evlilik (ÇEZE), çocuk işçiliği, ev içi emek ve bakım yükü gibi bir çok neden bulunuyor.** Eğitime erişimin ötesinde, öğretim süreçlerindeki toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizlikler kız çocukların “gerçek” anlamda öğrenmelerinin ve eğitim süreçlerini mümkün olan en fazla kazanımla tamamlamalarının önünde duruyor.
Suna’nın Kızları olarak kız çocukların gelişim ihtiyaçlarını karşılayan eğitim imkanlarına erişmeleri ve bu süreci en çok kazanımla tamamlamalarını sağlayacak bir ekosistemin çocuk katılımı ve kız çocuk odaklı tasarımla mümkün olduğuna inanıyoruz. Kız çocuklar (ve genç kadınlar) yaşamları boyunca her alanda yapabilirliklerini engelleyen toplumsal cinsiyete dayalı çoklu risklerle karşılaşırlar. Yoksulluk, toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlik ve şiddet gibi faktörler, kız çocukların toplumdaki rolüyle ilgili eşit olmayan cinsiyet normları tüm çocukları etkilediği gibi kız çocukları daha da derinden etkiler.
Kız çocuklar -özellikle en dezavantajlı konumda olanlar- genellikle programların projelerin temel yararlanıcıları/faydalanıcıları olarak gösterilse de tanımlı/planlanmış, kapsayıcı bir süreç olmadıkça, bu faaliyetlere katılımları sınırlı kalabilir ya da hiç sağlanamayabilir.
Bu nedenle kız çocuk odaklı tasarım başta kız çocuklar olmak üzere tüm çocukların özgün ihtiyaç ve beklentileri için fiziksel ve duygusal olarak güvenli alanlar, programlar ve süreçler tasarlamayı gerektirir. Çünkü kız çocukların başarabilme özgürlüğü başta çocuklar olmak üzere, herkese yarar sağlayacaktır.
Kız çocuk odaklı tasarım nedir?
Kız çocuk odaklı tasarım, çocuk güvenliği ve çocuk katılımı temelinde mekânların, programların, faaliyetlerin kız çocuklar için, kız çocuklarla birlikte nasıl geliştirilebileceği üzerine düşünme, tasarlama ve uygulama sürecidir.
Tüm kız çocukların -en dezavantajlı durumlardaki kız çocuklar dahil- programlara, mekanlara, faaliyetlere erişebildiğinden ve bu faaliyetlerin ilgili hedef gruptaki kız çocuklara ulaştığından emin olmak için uygulanır.
Bunun nasıl yaşama geçirmeyi planlıyoruz?
Kız çocuk odaklı tasarım ile;, programlarda, projelerde hedeflenen hiçbir çocuğun dışarıda kalmaması için odağa kız çocukların özgün ihtiyaç ve beklentilerini koyarak kız çocuklara ulaşmak, onları dinlemek ve bu ihtiyaç ve beklentiler doğrultusunda katılım hakkını da gözeterek süreci birlikte tasarlamayı amaçlıyoruz. Bunun için aşağıda sıralanan bileşenleri kendimize hedef olarak benimsiyoruz.
Kız çocuk odaklı tasarımın bileşenleri;
● Tüm kız çocuklar için kapsayıcı ve güvenli alanlar yaratmak,
● Kız çocukların kendileri ile ilgili kararlarda özne olmalarını desteklemek,
● Kız çocukların katılım haklarının yaşama geçmesi için özgün ihtiyaçlarını keşfedip desteklemek,
● Kız çocukların becerilerini kullanabilecekleri alanlar açmak,
● Kız çocukların akranlarıyla sosyalleşebilecekleri güvenli süreç
● Kız çocukları erişebilecekleri ve eşdeğerli hissedebilecekleri, destekler ve rol modeller sağlamak,
● Toplulukları kız çocuk odaklı tasarım konusunda desteklemek.
* UNICEF, 2022.
** GPE, 2022.
Kaynaklar
https://medium.com/innovationhub-planinternational/girl-centred-design-what-is-it-f805f5828ac7
https://www.popcouncil.org/research/girl-roster
https://www.unicef.org/media/83876/file/S4G-Learning-Agenda.pdf
https://girlsparks.org/
